Arcydzięgiel jest to roślina dwuletnia, zwana też litworem, pochodząca z północnej Europy, skąd prawdopodobnie przywędrowała z Syrii Arabskiej. Roślina o pokroju rozłożystym, kłączu stożkowatym, ciemnych i silnych korzeniach. Może być uprawiana w naszej strefie klimatycznej. Korzeń jej również wykorzystywany jest jako przyprawa. Jest to roślina lecznicza i przyprawowa, bardzo znana i ceniona, uprawiana od dawna w ogrodach przyklasztornych.
Właściwości
Zawiera głównie olejki lotne, cukry, związki gorczycowe, żywice i garbniki, cukry.
Zastosowanie
W kuchni stosujemy ja przede wszystkim jako roślinę dekoracyjną. Z dojrzałych młodych łodyg, ściętych przed kwitnieniem rośliny, pociętych ukośnie, smaży się doskonałą, pięknie na zielono wybarwioną konfiturę - popularną np. we Francji. Konfitura ta, bardzo aromatyczna, służy do dekoracji tortów, jako dodatek do keksów, wypieków z bakaliami i innych ciast. Nalewki i wyciągi na korzeniu arcydzięgla stosuje się w małych ilościach jako dodatek aromatyzujący do kremów, napojów, tortów. Liście i korzenie są doskonałym dodatkiem do sałatek, zup, gotowanych jarzyn i sosów. Z uwagi na przyjemny aromat i lekko gorzkawy smak bywa używana do sporządzania likierów.
Ciekawostki
- Jest dobrym lekiem na przeziębienia, kaszel i stany gorączkowe.
- Pomaga we wzdęciach, kolkach jelitowych, bólach żołądka (działanie polega na pobudzaniu wydzielania sokówżołądkowych i zmniejszaniu nadmiernej fermentacji w przewodzie pokarmowym).
- Stosowany w połączeniu ze środkami wykrztuśnymi, wzmacnia ich działanie.
- Długotrwałe przyjmowanie arcydzięgla powinno się skonsultować z lekarzem.
- Nie powinien być stosowany u pacjentów ze skłonnościami do cukrzycy, ponieważ może on podnosić poziom cukru we krwi.
- Olejek arcydzięglowy (główny składnik) ma działanie uspokajające, a preparaty zawierające olejek wykorzystywane są pomocniczo przy bólach reumatycznych, nerwobólach i zapaleniu korzonków nerwowych.
- Termin zbioru korzenia i ogonków liściowych to październik, nasion lipiec.
